20 lat w ochronie własności intelektualnej hodowców

We wrześniu 2023 r. minęło 20 lat działalności Agencji Nasiennej Sp. z o.o., pierwszej polskiej organizacji hodowców roślin rolniczych. 16.09.2003 r. prezesi siedmiu polskich spółek hodowli zbóż spotkali się w Lesznie, gdzie podpisali akt założycielski spółki, mającej zajmować się ochroną własności intelektualnej hodowców.

Do grona wspólników Agencji Nasiennej Sp. z o.o. stopniowo dołączały kolejne firmy hodowlane. W listopadzie 2006 r. naszymi udziałowcami zostało sześć spółek powiązanych z hodowlami zagranicznymi, a w 2010 r. dołączyło sześć spółek hodowli ziemniaka.  Obecnie udziały w Agencji Nasiennej Sp. z o.o. bezpośrednio i pośrednio posiada ponad trzydzieści firm hodowlanych lub będących własnością hodowców roślin rolniczych.

Nasza organizacja reprezentuje posiadaczy wyłącznego prawa do odmian roślin, które uprawiają polscy rolnicy. Dzięki ochronie prawnej danej odmiany hodowca może na niej zarabiać, sprzedając licencje. Wpływy z opłat licencyjnych i za odstępstwo rolne hodowca inwestuje w innowacje i postęp odmianowy, czyli hodowlę twórczą jeszcze lepszych odmian roślin.

Jedną z przyczyn powołania Agencji Nasiennej Sp. z o.o. był niski udział kwalifikowanego materiału siewnego w zasiewach oraz nielegalny obrót materiałem do siewu. Podjęliśmy więc działania zmierzające do spopularyzowania zasad legalnego korzystania z odmian objętych ochroną prawną, głównie jeśli chodzi o siew ze zbioru w ramach odstępstwa rolnego. Aby uporządkować rynek nasienny w Polsce, z jednej strony zajęliśmy się pośrednictwem i kontrolą rozliczeń pomiędzy rolnikami a hodowcami za odstępstwo rolne, a z drugiej –  kontrolą licencjobiorców oraz przetwórców materiału ze zbioru.

Od początku istnienia prowadzimy działalność edukacyjną, propagując wiedzę na temat wyłącznego prawa i własności intelektualnej hodowców. Każdego roku zamieszczamy kilkadziesiąt publikacji edukacyjnych w ogólnopolskiej prasie rolniczej oraz na portalach branżowych. Bierzemy udział w konferencjach i szkoleniach, dystrybuujemy materiały edukacyjne, bywamy też na imprezach targowych w rożnych regionach kraju. W 2015 roku współpracowaliśmy z Ogólnopolską Telewizją TVR przy realizacji odcinków w ramach cyklu „Akademia farmera – Nauka poszła w pole”, przybliżających widzom proces hodowli nowych odmian roślin oraz produkcji kwalifikowanego materiału siewnego.

W ostatnim czasie skupiliśmy się na monitoringu nielegalnego obrotu nasionami i sadzeniakami na portalach ogłoszeniowych w Internecie, we współpracy z Państwową Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Do tej pory zweryfikowaliśmy ok. 15 tys. ogłoszeń i liczba ta ciągle rośnie. Postawiliśmy też na popularyzację wiedzy o ochronie wyłącznego prawa wśród młodzieży. W roku szkolnym 2022/23 rozpoczęliśmy pilotażowy etap projektu edukacyjnego pod hasłem „Młodzi – nowocześni – świadomi. Wiedza plonuje!”, w ramach którego prowadzimy wykłady o tematyce związanej z ochroną wyłącznego prawa i hodowlą twórczą dla uczniów średnich szkół rolniczych oraz studentów kierunków rolniczych.

Od 20 lat naszym priorytetem jest wzrost wymiany materiału siewnego w polskich gospodarstwach rolnych, co wpłynie korzystnie na ich konkurencyjność w UE. Zależy nam też na zwiększeniu świadomości rolników, szczególnie młodego pokolenia, w zakresie ich wpływu na rynek nasienny w Polsce oraz postęp odmianowy, który jest przyszłością rolnictwa.